Περί ανέμων και υδάτων

Το 1968, υπό καταρρακτώδη βροχή και ομίχλη, το grid της Formula 1 ετοιμαζόταν να παραταχθεί για την εκκίνηση του αγώνα στο Nordschleife. Η Πράσινη Κόλαση των 23 χιλιομέτρων, δύσκολη και τρομακτική ακόμα και υπό φυσιολογικές συνθήκες, έπρεπε τώρα να αντιμετωπιστεί υπό κατακλυσμιαίες και με τα φαντάσματα των ασυνήθιστα πολλών ακόμα και για την εποχή θανάτων των προηγούμενων μηνών να παρακολουθούν, αναμένοντας τον επόμενο.

Ως εκ θαύματος, όλοι βγήκαν ζωντανοί από τα κόκπιτ τους. Επιβίωσαν ενός αγώνα που δεν θα έπρεπε να έχει γίνει ποτέ και ευτυχώς, με το πέρασμα του χρόνου και ύστερα από αρκετές θυσίες, βρισκόμαστε σε σημείο που όντως δε θα γινόταν. Σήμερα, ακόμα και με πολύ ασφαλέστερα μονοθέσια και προδιαγραφές, ο αγώνας αυτός δε θα ξεκινούσε. Δικαίως.

Δυστυχώς όμως, φαίνεται να έχουμε τώρα φτάσει στο άλλο άκρο.

Η βροχή παραδοσιακά αποτελούσε έναν από τους πλέον αστάθμητους, εξισορροπητικούς και συναρπαστικούς παράγοντες ενός αγώνα. Θεωρούνταν μια από τις κορυφαίες δοκιμασίες της ικανότητας ενός οδηγού και από τους καλύτερους τρόπους για αυτούς με πιο αδύναμα μονοθέσια να δείξουν την ανταγωνιστικότητά τους. Μείωνε την αξία της μηχανής προωθώντας παράλληλα την ανθρώπινη. Στα μάτια πολλών ξεχώριζε τους καλούς από τους κορυφαίους.

Δεν είναι περίεργο που πολλοί από τους πλέον διάσημους αγώνες ή ατομικές προσπάθειες στην ιστορία της Formula 1 έχουν λάβει χώρα υπό βροχή. Ακόμα και αν η δράση στην πίστα δεν είναι πάντα σε υψηλό επίπεδο, υπάρχει κάτι ξεχωριστό στο θέαμα ανθρώπων που περνούν με 250 και 300 χιλιόμετρα μέσα από το σπρέι, αψηφώντας τις αντιξοότητες και επιδεικνύοντας το σχεδόν υπερφυσικό έλεγχό τους.

Η μυθική εμφάνιση του Ayrton Senna στο Μονακό το 1984 και η εμφατική πρώτη του νίκη στην Πορτογαλία το 1985. Η πρώτη νίκη του Michael Schumacher με Ferrari στην Ισπανία το 1996, με τον Γερμανό να παίρνει 3 δευτερόλεπτα το γύρο από το υπόλοιπο grid. Ένας αποφασισμένος Lewis Hamilton να ξεσηκώνει τους συμπατριώτες του στο Silverstone το 2008, ύστερα από μια εντυπωσιακή επίδειξη στο βρεγμένο. Το δραματικό Hockenheim του 2019, ο τελευταίος αγώνας μέχρι στιγμής επί γερμανικού εδάφους, με τη διαρκώς εναλλασσόμενη και απρόβλεπτη πορεία.

Υπάρχουν πολλά περισσότερα παραδείγματα τέτοιων αξιομνημόνευτων αγώνων, όπου η βροχή έκανε τη διαφορά, ανέτρεψε το κατεστημένο και έδωσε μερικές από τις εντυπωσιακότερες στιγμές και αποτελέσματα που έχει δει η Formula 1. Το κοινό έβλεπε βροχή και αδημονούσε.

Πλέον, βλέπει βροχή και ανατριχιάζει. Ή πάει για κανάν καφέ.

Η πρακτική των τελευταίων λίγων ετών να πέφτει κόκκινη σημαία ουσιαστικά όταν οι συνθήκες υποχρεώνουν σε ελαστικά βροχής έχει οδηγήσει σε χαμένο χρόνο, χαμένο θέαμα και πολύ εκνευρισμό. Σε συνδυασμό με την αναποφασιστικότητα των ιθυνόντων και την κερδοσκοπία έχει επίσης οδηγήσει σε μαύρες σελίδες για τη Formula 1, όπως οι πολλοί που έχασαν τα λεφτά τους στο Βέλγιο το 2021 μπορούν να επιβεβαιώσουν.

Ένας συνδυασμός υπερβολικής ανησυχίας, κακής προσέγγισης του ζητήματος και ανειλικρίνειας έχει καταστήσει πλέον τη βροχή παράγοντα τρόμου. Αγώνες που στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν θα είχαν ξεκινήσει ή συνεχίσει χωρίς κανέναν ενδοιασμό, συνθήκες που με το ζόρι απαιτούν ομπρέλα, ελαστικά βροχής που αναμένουν χρήση, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι καθυστερήσεις και κόκκινες σημαίες.

Είναι ασέβεια προς το τηλεοπτικό κοινό. Είναι ακόμα μεγαλύτερη ασέβεια προς τους θεατές στην πίστα, που κυριολεκτικά το λούζονται. Και είναι και επιζήμιο για το συνολικό κύρος του αθλήματος.

Ας αφήσουμε στο πλάι βαρύγδουπα περί «ανδρισμού» και ατάκες τύπου «τι ξεχωρίζει τους άντρες από τα αγόρια». Ας επικεντρωθούμε στα γεγονότα. Η Formula 1 αποκαλείται και παρουσιάζεται ως η κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Οι κορυφαίοι, ικανότεροι οδηγοί στον πλανήτη. Οι οποίοι ναι, ρισκάρουν. Αλλά πληρώνονται αδρότατα για αυτό και δεν οδηγούν πλέον τα κινούμενα φέρετρα του παρελθόντος.

Σαφώς υπάρχουν συνθήκες στις οποίες δεν μπορούν ή δεν πρέπει να οδηγήσουν. Δεν ήταν πολλά τα παράπονα για το μουσώνα και το σκοτάδι που είχε ήδη αρχίσει να πέφτει στη Μαλαισία το 2009. Αλλά δε νομίζω ότι μπορούμε να κατατάξουμε σε αντίστοιχο επίπεδο με κάτι τέτοιο το Μονακό, τη Σιγκαπούρη ή την Ιαπωνία του 2022. Αυτά δεν κατατάσσονται καν στο επίπεδο της προαναφερθείσας Γερμανίας του 2019.

Σε αυτήν την κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού διατίθενται επίσης ελαστικά βροχής, η αναγκαιότητα των οποίων δυστυχώς έχει καταλήξει να είναι σήμα διακοπής. Πράγματι, μετά από καθυστερήσεις και επανενάρξεις, είναι συνήθως πολύ λίγος ο χρόνος που οι οδηγοί μένουν με τις συνθέσεις ακραίων συνθηκών. Στη Suzuka του 2022 τα μονοθέσια δε φόραγαν καν αυτά τα ελαστικά όταν ο αγώνας διεκόπη και όταν τελικά επέστρεψαν στην πίστα με τους οδηγούς υποχρεωμένους να τα χρησιμοποιήσουν δεν πέρασε παρά ελάχιστος χρόνος μέχρι να βρεθούν όλοι στο pit lane, έτοιμοι για τα ενδιάμεσα. Ουσιαστικά, είχαμε διακοπή δύο και πλέον ωρών και ολοκλήρωση 28 γύρων χωρίς ποτέ να έχουμε αγώνα σε στιγμές που να απαιτούν ελαστικά βροχής. Αν η ποιότητά τους είναι τόσο κακή, τι θέση έχουν στο υποτιθέμενο υψηλότερο επίπεδο; Και αν δεν είναι, γιατί τελικά χρησιμοποιούνται τόσο λίγο;

Και εδώ μπαίνει το θέμα της διεύθυνσης που, από επιλογή ή από πίεση, έχει φτάσει σε σημείο κατάχρησης της κόκκινης σημαίας η οποία έχει πια μεταμορφωθεί σε φαινομενική πανάκεια. Μόνο που τέτοιες ακραίες αποφάσεις και αντιδράσεις για το παραμικρό οδηγούν σε περίπτωση βροχής σε φαύλους κύκλους και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις.

Το στάσιμο νερό, που προκαλεί την υδρολίσθηση των μονοθεσίων και αυξάνει το σπρέι σε σημείο μηδενικής ορατότητας, είναι στα χαμηλότερα επίπεδα κατά τη διάρκεια αγώνα. Διακοπή μισής ώρας λόγω λίγης ή μέτριας βροχής σημαίνει ότι νερό μαζεύεται ακόμα και υπό ανεκτές συνθήκες, διότι δεν υπάρχουν 20 μονοθέσια για να αδειάσουν την πίστα. Και αν ξαναπιάσει βροχή κατά τη διάρκεια της διακοπής τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα, καθώς τώρα υπάρχουν ολόκληρες λίμνες που πρέπει να φύγουν ή τουλάχιστον να μικρύνουν, οδηγώντας σε περαιτέρω αναμονή. Η καθυστέρηση συχνά φέρνει καθυστέρηση, η τρίχα γίνεται τριχιά και κάτι που θα μπορούσε απλά να είναι αγώνας υπό βροχή μετατρέπεται σε αποξήρανση βάλτου.

Και αυτοί που πληρώνουν το καθεστώς υπερβολής είναι οι οπαδοί. Οι οπαδοί που σηκώνονται ξημερώματα Κυριακής επειδή ο αγώνας είναι στην άλλη μεριά του πλανήτη, οι οπαδοί που στήνονται και τρώνε τέσσερις ώρες βροχή στο κεφάλι για μισή ώρα δράσης, οι οπαδοί που ληστεύονται γιατί ναι μεν διακόπτονται οι αγώνες, αλλά ακυρώσεις δε γίνονται και εισιτήρια δεν επιστρέφονται.

Αυτό είναι τελικά το ζήτημα. Τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά πίσω από τέτοιες περιπτώσεις. Αν είναι να μπει καθολική απαγόρευση σε αγώνες υπό βροχή, ας μπει. Ας γίνει, όσο και αν είναι απώλεια για το άθλημα κάτι τέτοιο. Αλλά να γίνει ξεκάθαρα και ειλικρινά, ώστε να μη στήνεται ο κόσμος μπροστά σε τηλεοράσεις επί ώρες χωρίς λόγο και να μην ανησυχεί κάποιος για τα εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, ευρώ του εισιτηρίου του και των μετακινήσεών του προς την πίστα επειδή φάνηκε σύννεφο στον ορίζοντα.

Ελαστικά βροχής υπάρχουν. Και η βροχή από μόνη της δεν αναφέρεται ως απαγορευτικός παράγοντας στη διεξαγωγή ενός Grand Prix. Εφόσον τα εργαλεία είναι διαθέσιμα, ας γίνει ο αγώνας. Αν τα ελαστικά είναι τόσο αργά και ακατάλληλα, ας βελτιωθούν όπως αρμόζει στην κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ας έχουμε ομαλή διεξαγωγή.

Αν πάλι τα ελαστικά δεν μπορούν να βελτιωθούν και οι οδηγοί δε θέλουν να αγωνιστούν υπό τέτοιες συνθήκες, και τότε έχει καλώς. Ας μπει η απαγόρευση στον αγωνιστικό κώδικα. Ας αφαιρεθούν οι συνθέσεις βροχής από τα διαθέσιμα ελαστικά. Ας ξέρουμε και εμείς ότι βροχή σημαίνει βάσει κανονισμών καθυστέρηση ή και ακύρωση και ας κινηθούμε ανάλογα.

Η κατάσταση απαιτεί συγκεκριμένη γραμμή και σταθερή πρακτική. Γιατί δυστυχώς, εκεί που έχει πλέον φτάσει, η βροχή έχει μετατραπεί σε δυνητική καταστροφή.