Παλεύοντας με τις δυνάμεις G

Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στο φετινό πρωτάθλημα του 2017 είναι οι αυξημένες δυνάμεις G που οι οδηγοί δέχονται στο cockpit των νέων μονοθεσίων της Formula 1. Μεγαλύτερες πτέρυγες και ελαστικά σημαίνουν περισσότερη κάθετη δύναμη και πρόσφυση, τα οποία καταπονούν τον οδηγό περισσότερο από ποτέ.

Πάρτε τον εναρκτήριο αγώνα της σεζόν στην Αυστραλία, για παράδειγμα. Η Μελβούρνη δεν είναι τυπικά μία από τις πιο απαιτητικές πίστες σωματικά για τους οδηγούς. Ωστόσο, στην αριστρερή Στροφή 11, οι δυνάμεις αγγίζουν τα 5G, μέχρι και 10% παραπάνω σε σχέση με το 2016.

Η δύναμη G είναι μία φυσική δύναμη που ισοδυναμεί με μία μονάδα βαρύτητας που πολλαπλασιάζεται κατά τη διάρκεια ταχείας αλλαγής κατεύθυνσης ή ταχύτητας, όπως κατά την επιτάχυνση και την πέδηση.

Ζούμε σε έναν τρισδιάστατο κόσμο, χρησιμοποιώντας τρεις άξονες για να περιγράψουμε το χώρο γύρω μας.Σε όρους F1, ο διαμήκης άξονας Χ βρίσκεται κατά μήκος του μονοθεσίου, ο πλευρικός άξονας Υ βρίσκεται εγκάρσια του μονοθεσίου και ο κάθετος άξονας Ζ κάθετα σε αυτό, από πάνω προς τα κάτω δηλαδή.

Κοιτώντας τις τάσεις που εφαρμόζονται σε ένα μονοθέσιο και τον οδηγό του, η δύναμη G μπορεί να αναλυθεί σε διαμήκη επιτάχυνση, κατά την επιβράδυνση ή την επιτάχυνση, σε πλευρική επιτάχυνση, στις στροφές, και σε κατακόρυφη επιτάχυνση, που προκαλείται από εξογκώματα, kerbs ή αλλαγή της κλίσης της πίστας.

Οι μεγαλύτερες διαμήκεις επιτάχυνσεις που σημειώνονται στην F1 είναι στην πραγματικότητα επιβράδυνσεις, που επιτυγχάνονται κάτω από έντονα φρεναρίσματα στο τέλος μιας μεγάλης ευθείας. Βασικό παράδειγμα είναι είναι η Στροφή 1 στο Μπακού και η Στροφή 14 στη Σαγκάη, καθώς επίσης και στη Monza, όταν οι οδηγοί, μετά την έξοδο τους από την Parabolica, επιταχύνουν κατά πολύ στη διάσημη ευθεία εκκίνησης – τερματισμού, και πατώντας έντονα το φρένο πριν το chicane του Rettifilo, αναμένεται να φτάσουν μία μέγιστη επιβράδυνση που θα υπερβαίνει τα -5G.

Δεδομένου ότι η διαμήκης επιτάχυνση G συνδέεται επίσης με την κάθετη δύναμη, η μέγιστη επιβράδυνση επιτυγχάνεται μόνο τη σύντομη στιγμή όταν οι οδηγοί πατάνε τα φρένα. Ενώ οι ζώνες ασφαλείας τους κρατούν στη θέση τους στο μονοθέσιο, το κεφάλι τους ωθείται προς τα εμπρός. Το ίδιο το μονοθέσιο θα “ριχτεί” προς τα εμπρός, καθώς το κάθετο φορτίο στις τέσσερις γωνίες μεταφέρεται από τα πίσω ελαστικά στα μπροστινά. Η μπροστινή ανάρτηση και τα ελαστικά συμπιέζονται από τις δυνάμεις G, καθώς τα πίσω αποφορτώνονται.

Η πλευρική επιτάχυνση επιτυγχάνεται μέσα από ευρείες, γρήγορες στροφές. Για παράδειγμα, στην Copse στο Silverstone, οι οδηγοί έφτασαν σχεδόν τα 5G κατά τη διάρκεια του φετινού Grand Prix της Αγγλίας. Αναμένεται να δούμε παρόμοιες τιμές καθώς κατευθυνόμαστε στο Spa και τη Suzuka, όπου και οι δύο πίστες αποτελούνται από σαρωτικές στροφές που ευνοούν την ισχυρή αεροδυναμική απόδοση και τη μηχανική πρόσφυση.

Η πλευρική επιτάχυνση, όπως αυτή που ασκείται στον οδηγό μέσα στο cockpit, συμπιέζει τα πλευρά και τους μηρούς του που συναντούν την άκρη του καθίσματος. Χρειάζονται, επίσης, πολύ γυμνασμένους μύες του αυχένα για να υποφέρουν τις επαναλαμβανόμενες δυνάμεις που σπρώχνουν το κεφάλι τους προς το εξωτερικό της στροφής, λόγω της φυγόκεντρου.

Τα νέα μονοθέσια πρέπει κι εκείνα να αντέξουν τα αυξημένα G. Κάτω από πλευρική επιτάχυνση, θα τείνουν να κυλήσουν προς το εξωτερικό της στροφής. Το κάθετο φορτίο στις τέσσερις γωνίες του μονοθεσίου θα μεταφερθεί από τα εσωτερικά προς τα εξωτερικά ελαστικά. H Pouhon στο Spa και τα αξέχαστα εσάκια της Suzuka στην αρχή του γύρου θα ταλαιπωρήσουν τόσο τους οδηγούς όσο και τα μονοθέσια τους φέτος.

Όταν πρόκειται για την F1, καταγράφονται κατακόρυφες επιταχύνσεις κατά τη διάρκεια μιας διαδρομής όταν ένα μονοθέσιο χτυπά ένα κράσπεδο ή ακολουθεί έναν κυματισμό στην πίστα. Το “βουναλάκι” πριν τη Mirabeau στο Μονακό είναι ένα καλό παράδειγμα. Αλλά αυτά τα συμβάντα είναι συνήθως υπερβολικά σύντομα, με διάρκεια μόλις λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου.

Για οποιουδήποτε είδους συνεχούς κάθετου υψώματος απαιτείται μία μεγάλη αλλαγή κλίσης. Η Στροφή 1 σε Spielberg και Austin είναι εύστοχα παραδείγματα. Πουθενά, όμως, δεν είναι τόσο έντονη η αλλαγή κλίσης στο σύγχρονο ημερολόγιο της F1 όσο στην Eau Rouge. Καθώς οι οδηγοί χτυπούν πολύ στο κάτω μέρος, το μονοθέσιο θλίβεται στο έδαφος, με τα ελαστικά και την ανάρτηση να συμπιέζονται καθώς η κάθετη επιτάχυνση στο αυτοκίνητο αγγίζει τα 2,5G, ακριβώς στο πίσω μέρος του οδηγού.

Το μονοθέσιο ανεβαίνει το λόφο και πριν φτάσει στην κορυφή, οι κατακόρυφες επιταχύνσεις φτάνουν το 0.5G, με τον οδηγό να βιώνει την έλλειψη βαρύτητας και πραγματικά να νιώθει τις ζώνες να τον συγκρατούν στο cockpit για πάνω από μισό δευτερόλεπτο.

Οι οδηγοί πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην έξοδο της στροφής, καθώς το μονοθέσιο μπορεί να ελαφρύνει και να χάσει γρήγορα την πρόσφυση (θυμηθείτε το συμβάν με τον Kevin Magnussen εκεί το 2016). Είναι μία μοναδική εμπειρία και θα αποτελέσει ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση για τα φετινά μονοθέσια, με το πέρασμα των οδηγών από την Eau Rouge να κόβει την ανάσα.

Με το συνδυασμό των γρήγορων και ευρειών στροφών όπως τη Pouhon, με τη μεγάλη ζώνη φρεναρίσματος στη Les Combes και την Eau Rouge, η εμβληματική πίστα του Spa θα προσφέρει μία “εμπειρία από τα παλιά” σε κοινό και οδηγούς.