Δε μας χωρούν οι δρόμοι

Είμαι παραδοσιακός τύπος όσον αφορά τη Formula 1, όσο παραδοσιακός τέλος πάντων μπορεί να είναι κάποιος που παρακολουθεί κάτι λιγότερο από 25 χρόνια ένα πρωτάθλημα με ιστορία 75. Ξινίζω όταν ακούω τη λέξη sprint, δε θα με πείραζε αν αύριο ανακοινωνόταν η επιστροφή των V10 ή των V12 (παρ’όλο που ξέρω ότι δε θα συμβεί), γκρινιάζω για τα τιλκοδρόμια και τη ραγδαία αύξηση των σιρκουί πόλης και σε κάθε ευκαιρία μεγαλύνω και εξαίρω το Spa, τη Monza και το Silverstone.

Αλλά στο ζήτημα του Grand Prix του Μονακό, η αγάπη για την παράδοση βρίσκει τοίχο. Περίπου όπως οι προσπάθειες για προσπέρασμα στην πίστα.

Χωρίς αμφιβολία, το Μονακό είναι από τους εμβληματικότερους αγώνες στο καλεντάρι. Διεξήχθη πρώτη φορά το 1929, ήταν μέρος του πρώτου πρωταθλήματος Formula 1 το 1950 και με εξαίρεση το 2020 και την πανδημία του COVID, έχει λάβει χώρα κάθε χρόνο από το 1955. Ήταν ο αγώνας που για πολλά χρόνια έδινε σε μεγάλη μερίδα τηλεθεατών ανά τον πλανήτη (ανάμεσά τους και τους Έλληνες) τη μοναδική τους ματιά στον κόσμο της Formula 1. Η χλιδή και το γκλάμουρ αντιπροσώπευαν επί σειρά δεκαετιών τον προνομιούχο χαρακτήρα και το πρεστίζ του αθλήματος.

Ακόμα και αγωνιστικά, ξεχώριζε με το δικό του τρόπο. Πίστα πόλης σε εποχή που κάτι τέτοιο ήταν πολύ πιο σπάνιο. Μέρος της Τριπλής Κορώνας του Μηχανοκίνητου Αθλητισμού μαζί με τα 500 Μίλια της Indianapolis και τις 24 Ώρες του Le Mans. Θέατρο ιστορικών σκηνών και αγώνων, από την πτώση της Lancia του Alberto Ascari στη θάλασσα το 1955 και τη νίκη του Olivier Panis με Ligier το 1996 σε έναν αγώνα που την καρό σημαία είδαν μόνο τρία μονοθέσια, μέχρι την παραλίγο νίκη του Senna με Toleman το 1984 και το μαγικό γύρο του για την pole position το 1988, οι μεγάλες στιγμές από το Grand Prix του Μονακό χρειάζονται δικό τους αφιέρωμα (ενδεχομένως και δεύτερο).

Η δράση στην πίστα δεν ήταν ποτέ στα μεγάλα ατού της διοργάνωσης. Αλλά προέκυπτε. Άλλοτε συχνότερα, άλλοτε σπανιότερα. Και η φύση της πίστας έβαζε πολλούς αστάθμητους παράγοντες στο παιχνίδι που κατά καιρούς αύξαναν το ενδιαφέρον, ενώ οι θαρραλέοι έψαχναν και μερικές φορές έβρισκαν τις ευκαιρίες.

Όχι πια.

Όταν ήμουν μικρός, μου άρεσε το Μονακό. Μου άρεσε το πόσο διαφορετικό ήταν από τις υπόλοιπες πίστες, γούσταρα όσο δεν πήγαινε τη μοναδικότητα του τούνελ (δημοτικό ήμουν, δικαιολογήστε με) και η έλλειψη προσπερασμάτων (κανένα το 2003) καλυπτόταν από το χάος που συχνά προέκυπτε, από τα πλάνα της μαρίνας και από την περιστασιακή κίνηση στη Massenet ή στο Ξενοδοχείο.

Αλλά καθώς μεγάλωνα, μαζί μου μεγάλωναν και τα μονοθέσια (ευτυχώς δεν πάχυνα κιόλας όπως αυτά). Οι ανεφοδιασμοί έφυγαν, τα ελαστικά άλλαξαν. Αν το Μονακό ήταν τη δεκαετία του ’80 σαν να κάνεις ποδήλατο γύρω από το σαλόνι σου, όπως είχε σχολιάσει κάποτε ο Nelson Piquet, τη δεκαετία που διανύουμε είναι σαν να προσπαθείς να μανουβράρεις στο ίδιο σαλόνι το οικογενειακό αυτοκίνητο. Τα μονοθέσια δε χωρούν στους δρόμους, τα προσπεράσματα έχουν εξαφανιστεί και οι κανονισμοί των ελαστικών και των pit stops έχουν μετατρέψει ακόμα και το στρατηγικό κομμάτι σε υπόθεση ρουτίνας.

Μαζί με αυτά, έχει χαθεί και ένα μέρος της εικόνας που κάποτε αντιπροσώπευε το Grand Prix. Η Formula 1 δεν έχει πλέον το Μονακό ως μέσο επίδειξης premium χαρακτήρα, ούτε ως την εξαίρεση της πόλης στον κανόνα της κλασικής πίστας. Έχει σιρκουί σε αστικούς δρόμους που καλύπτουν το 25% του πολύ μεγαλύτερου ημερολογίου, νυχτερινούς αγώνες, το Hard Rock Stadium και τη Strip. Το Μονακό δεν έχει πλέον την αποκλειστικότητα του γκλάμουρ και του πλούτου, έστω και αν το κάνει πολύ πιο καλαίσθητα από τις κιτς επιδείξεις του Miami και του Las Vegas.

Και το ζήτημα είναι ότι δεν μπορούν να γίνουν πολλά για να διορθωθεί η κατάσταση. Η Formula 1 προσπάθησε φέτος να δώσει ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον υποχρεώνοντας τους οδηγούς να χρησιμοποιήσουν τρεις γόμες, αλλά τα αποτελέσματα ήταν τουλάχιστον αμφιλεγόμενα. Και σίγουρα ο κανονισμός δεν έκανε τίποτα για το γεγονός ότι τα σημερινά μονοθέσια δεν μπορούν να ελιχθούν στους δρόμους του Πριγκιπάτου και δεν είναι δυνατό να προσπεράσουν χωρίς σοβαρό λάθος του οδηγού μπροστά. Τουναντίον, το πρόβλημα αυτό διαστρέβλωσε το σκοπό του κανονισμού, γιατί δεν υπάρχει καμία άλλη πίστα όπου θα πετύχαιναν οι τακτικές επιβράδυνσης και παρεμπόδισης που χρησιμοποίησαν Racing Bulls και Williams. Και η χάραξη δύσκολα αλλάζει, γιατί δε θα πλατύνουν ως δια μαγείας οι δρόμοι του λιμανιού, ούτε θα μεταβληθεί η πολεοδομία της πόλης. Μπορεί να υπάρχουν κάποιες δυνατότητες, αλλά είναι περιορισμένες.

Το Grand Prix του Μονακό έχει δυστυχώς ξεπεραστεί. Οι Cooper των Maurice Trintignant και Jack Brabham που κέρδισαν τον αγώνα στα τέλη της δεκαετίας του ’50 είχαν μήκος περί τα 4 μέτρα. Η McLaren του David Coulthard που κέρδισε το πρώτο Grand Prix Μονακό που παρακολούθησα το 2002 ήταν κάπου στο μισό μέτρο μακρύτερη και βέβαια αρκετά φαρδύτερη. Η MCL39 του Lando Norris έχει μήκος πάνω από 5,5 μέτρα και πλάτος 2, διαστάσεις που κάνουν τις Cooper να μοιάζουν με καρτ. Τέτοια μονοθέσια, όπως και τα ελάχιστα μικρότερα που αναμένονται το 2026, δεν μπορούν να προσπεράσουν στο Μονακό. Δεν μπορούν να δώσουν μάχη στο Μονακό.

Παράλληλα, η μείωση της φθοράς των ελαστικών, αλλά και η γενικότερη στροφή της Formula 1 προς πιο βιώσιμα μοντέλα που ενδεχομένως θα δουν στο μέλλον προσπάθεια μείωσης των stops (και βγάλτε από το μυαλό σας τους ανεφοδιασμούς, δε θα επιστρέψουν) έχουν αφαιρέσει το μεγαλύτερο μέρος της στρατηγικής από τον αγώνα, ενώ η ολοένα και πιο συντηρητική προσέγγιση σε συνθήκες βροχής βγάζει σταδιακά τον ίσως μεγαλύτερο παράγοντα χάους από το ταμπλό.

Κοινώς, εκτός αν τα μονοθέσια κοντύνουν και στενέψουν σημαντικά και η Formula 1 κάνει πίσω σε πορείες και σχέδια που έχουν χαραχτεί εδώ και χρόνια, ο αγώνας στο Μονακό δε σώζεται. Το μόνο που μένει είναι το γκλάμουρ, το οποίο έχει περάσει πλέον και σε άλλες πίστες οι οποίες αντιπροσωπεύουν – δυστυχώς – καλύτερα την εικόνα που θέλει να πουλήσει η σύγχρονη Formula 1, και η παράδοση.

Και για το γράφοντα τουλάχιστον, εδώ η παράδοση δε φτάνει. Ωραία η παρέλαση των μονοθεσίων στη μαρίνα του Monte Carlo, να την κρατήσουμε. Αλλά αγώνας δεν είναι. Και δύσκολα θα ξαναγίνει.

Μάλλον έχει φτάσει η στιγμή να πούμε αντίο στο Μονακό.